Ai đó chứng kiến tai nạn pháo sẽ nhớ cả đời bởi nó gợi lại ký ức đau đớn của chiến tranh, khi đầy rẫy những chết chóc và thương tích do hỏa khí. Đáng tiếc nay lại là thời bình, súng đạn đã hết thì hậu quả và di chứng nặng nề lại do pháo nổ mà ra, thương tật là vĩnh viễn, trên lớp người trẻ, còn cả một tương lai dài trước mắt… Thiết nghĩ, chính vì thú vui chết người này kinh khủng như vậy nên Chính phủ mới cấm pháo, cấm buôn lậu và vận chuyển pháo nghiêm ngặt cho đến ngày hôm nay. Đáng tiếc là tai nạn do đốt pháo, tự chế pháo vẫn được đưa tin trên đài báo, gần như hàng ngày. Ngoài các tổn thương toàn thân như bỏng, cụt chi, dị vật phần mềm... các tai nạn pháo còn gây những tổn thương nghiêm trọng cho mắt bao gồm: Bỏng da mi, bỏng kết giác mạc. Dị vật bề mặt nhãn cầu, dị vật nội nhãn, dị vật hốc mắt: Có thể do cát, vụn xi, mảnh pháo hoặc đất cát từ hiện trường của vụ nổ pháo bắn vào mắt. Nghiêm trọng hơn, sức ép của vụ nổ pháo có thể xé toang nhãn cầu, làm thoát dịch và mô nội nhãn ra ngoài. Nếu vỏ bọc nhãn cầu còn nguyên vẹn thì sức ép, xung chấn cũng sẽ gây tổn thương các môi trường nội nhãn như phù giác mạc, chảy máu trong, rách đứt mống mắt, sa lệch thể thủy tinh, bong dịch kính, phù và rách vỡ màng Bruch - võng mạc. Cần nói thêm là các dị vật li ti trên bề mặt giác mạc hoặc dị vật chui được vào trong con mắt sẽ gây hủy hoại các mô mắt, là nguồn nhiễm trùng và viêm nhiễm dai dẳng, đau đớn kéo dài đến vài năm cho nạn nhân cho dù phương tiện phẫu thuật, trình độ bác sĩ và thuốc men đã có những tiến bộ vượt bậc.
Mù lòa, tàn phế vẫn đang hàng ngày diễn ra với con em chúng ta do ý thức kém, quản lý bị buông lỏng, giám hộ của cha mẹ và nhà trường chưa đủ. Cháu P.V.Q 15 tuổi ở Quảng Ninh nhân ngày nghỉ đã muốn tự chế pháo nổ bằng các dung dịch tẩy rửa nhà vệ sinh, pha trộn trong một chai nhựa. “Phát minh” thành công nhưng đáng tiếc là chai nổ rất gần mặt cháu. Hỗn dịch gồm các chất có tính ăn mòn mạnh và sinh nhiệt của các chất tẩy rửa đã làm cháu bỏng hóa chất nặng, độ IV. Chắc chắn là cháu sẽ phải nằm viện suốt kỳ nghỉ lễ với tiên lượng thị lực u ám, cả một tương lai ảm đạm nữa.
Tai nạn mắt với con trẻ còn xuất phát từ nhiều tình huống hy hữu hàng ngày. Chơi đùa với các đồ chơi an toàn, trò chơi lành mạnh, luôn với sự cảnh báo và giám hộ của các bậc thầy cô, cha mẹ, người giám hộ sẽ là cách thức để giảm thiểu tai nạn nhất có thể. Tuy vậy vẫn còn nhiều tình huống chỉ có thể nói là vô hình vạn trạng. Mừng ngày nghỉ lễ bằng những cuốn vở đập vào mặt nhau cũng là một kiểu ăn mừng rất học sinh nhưng nam sinh 16 tuổi Đ.T.A ở Phú Thọ đã bị bạn đập bằng đầu bút bi nhọn… quên trong cuốn vở thì lại không đáng mừng chút nào. Con mắt của cháu lĩnh nguyên một chấn thương kinh điển do vật sắc nhọn gây ra: rách giác củng mạc, đứt chân mống mắt, xuất huyết tiền phòng. Tua trực đã khẩn trương khâu phục hồi giải phẫu cho cháu, tiêm kháng sinh nội nhãn dự phòng nữa nhưng chắc chắn con mắt không thể như xưa được nữa. Hơn 80% chấn thương dạng này đi kèm với giảm hoặc mất thị lực. Một bé trai tránh rét với bạn bè bằng một đống lửa vun lá mà thành. Những tưởng yên ấm, lãng mạn ai ngờ trong đám lá là kíp mìn, pin điện thoại hay chai lọ đóng kín…vụ nổ dạng như hỏa khí đã làm cháu bị nhiều chấn thương do dị vật khắp vùng mặt và mắt. May thay con mắt nhờ phép màu của động tác nhắm mắt nên không thủng lỗ chỗ như xung quanh nó.
Cháu chắc sẽ được ra viện sớm!
Biết rồi, khổ lắm, nói mãi mà vẫn vậy. Tai nạn luôn đi với đời sống con người nhưng vẫn có cách giảm thiểu để phòng tránh, giảm nhẹ thương tích bằng nỗ lực y sinh. Tai nạn do pháo là thê thảm nhất… tôi vẫn luôn nói vậy với giới truyền thông. Tai nạn do rượu bia là thứ nhì, sau đó là các thứ còn lại. Điều cuối cùng là: Đừng đốt, đừng tự chế pháo, đừng nghĩ là tai nạn chỉ dành cho người khác chứ không xảy ra với mình ./.
Bs Hoàng Cương
Bệnh viện Mắt Trung ương