BỘ Y TẾ

Tới dự Lễ mít tinh có đại diện Bộ Y tế, tổ chức Y tế thế giới WHO, các tổ chức phòng chống mù lòa quốc tế, các cơ sở nhãn khoa khu vực Hà Nội, ...cùng đông đảo người bệnh, người nhà bệnh nhân đang điều trị tại Bệnh viện.

Ngày thị giác thế giới là sự kiện thường niên được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Tổ chức quốc tế về PCML (IAPB) tổ chức vào thứ Năm, tuần thứ 2 tháng 10 hàng năm, nhằm kêu gọi cộng đồng quốc tế chung tay chăm sóc và bảo vệ đôi mắt, vì một thế giới không có mù lòa... Đây là năm thứ 16 Việt Nam tổ chức các hoạt động cộng đồng và mít tinh hưởng ứng.

Hưởng ứng Ngày Thị giác Thế giới năm 2018, Ban chỉ đạo Quốc gia PCML Bộ Y tế, Bệnh viện Mắt TW, Hội Nhãn khoa Việt Nam phối hợp tổ chức các hoạt động, các sự kiện truyền thông để hưởng ứng Ngày Thị giác thế giới 2018 bằng các hoạt động thiết thực như khám, tư vấn và cấp thuốc miễn phí nhân sự kiện này; kêu gọi gây quỹ chăm sóc mắt cho người dân nghèo, vùng khó khăn; tăng cường cơ sở vật chất và đào tạo nhân lực cho các cơ sở chăm sóc mắt ban đầu,...tuyên truyền vận động nâng cao nhận thức người dân, chính quyền các cấp về chăm sóc và bảo vệ đôi mắt, khám mắt định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh mắt...

Nhân sự kiện này, Bệnh viện Mắt TW triển khai tư vấn, khám mắt miễn phí cho 50 người cao tuổi, tôn vinh nghĩa cử 14 gia đình có người hiến tặng giác mạc sau khi qua đời trong năm 2018, cùng nhiều hoạt động cộng đồng ý nghĩa khác.

Trước đó, trong ác ngày từ 23/9 đến ngày 29/9, Bệnh viện Mắt TW phối hợp với Sở Y tế tỉnh Hải Dương thực hiện chương trình khám và mổ đục thủy tinh thể bằng phương pháp Phaco miễn phí trên xe mổ lưu động cho hàng trăm người cao tuổi và đối tượng chính sách trên địa bàn huyện Thanh Miện và huyện Ninh Giang của tỉnh Hải Dương.

Phát biểu tại lễ Mít tinh Ngày Thị giác Thế giới năm 2018, PGS.TS Cung Hồng Sơn, Phó Giám đốc Bệnh viện Mắt TW cho biết nhiều bệnh lý về mắt đang diễn biến phưc tạp, đặc biệt 2 bệnh lý về mắt có thể phòng tránh được vẫn là những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa hiện nay: bệnh đục thủy tinh thể và tật khúc xạ ở trẻ em. PGS. TS Cung Hồng Sơn nhấn mạnh, công tác phòng chống mù lòa cần sự chung tay của toàn xã hội, không ngừng nâng cao nhận thức của cộng đồng về chăm sóc mắt. Việc thăm khám định kỳ các bệnh về mắt tại các cơ sở chuyên khoa mắt sẽ giúp cho việc phát hiện sớm các bệnh về mắt, mang lại hiệu quả cao trong công tác điều trị.

Trên thế giới hiện có khoảng 314 triệu người mù và thị lực thấp, trong đó khoảng 45 triệu người mù, những người trên 50 tuổi chiếm tỷ lệ 80%. Cứ 5 giây thế giới có thêm một người bị mù, và cứ 1 phút thế giới có thêm 1 trẻ bị mù. 90% người mù sống ở các nước nghèo và đang phát triển với các điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế khó khăn (Việt Nam được xếp trong nhóm các nước này). 80% các nguyên nhân gây mù có thể điều trị hoặc phòng tránh được.

Việt Nam hiện có khoảng 2 triệu người mù và thị lực kém. 1/3 trong số đó là những người nghèo không có tiền điều trị mang lại ánh sáng. Trên 80% tỷ lệ người mù ở Việt Nam có thể phòng, chữa được. Các nguyên nhân gây mù chính hiện nay qua điều tra cho thấy đục thể thủy tinh vẫn là nguyên nhân chủ yếu (chiếm tới 66,1%), tiếp đó là các bệnh lý đáy mắt, bệnh glôcôm, tật khúc xạ ...

Đáng chú ý, tật khúc xạ (cận thị, viễn thi, loạn thị) đang ngày càng phổ biến trong thanh thiếu niên, với tỷ lệ mắc khoảng 15-20% ở học sinh nông thôn, 30-40% ở thành phố. Nếu tính riêng nhóm trẻ từ 6 - 15 tuổi (lứa tuổi cần ưu tiên được chỉnh kính) cả nước có khoảng gần 15.000.000 em, với tỷ lệ mắc các tật khúc xạ khoảng 20%, thì Việt Nam ước tính gần 3 triệu em mắc tật khúc xạ cần chỉnh kính, trong đó có tới 2/3 bị cận thị. Tuy nhiên, việc khám và cấp kính cho trẻ em mắc tật khúc xạ (cận ,viễn, loạn thị) lại là một trong những biện pháp can thiệp rẻ tiền và có hiệu quả nhất để giảm tỷ lệ mù loà gặp nhiều rào cản từ nhận thức, cơ sở vật chất và kinh phí....

Theo số liệu thống kê của Bệnh viện Mắt TW năm 2015, tỷ lệ của mù lòa toàn quốc năm 2015  là 1,8% dân số giảm đáng kể so với năm  2007-2008 ( là 3,1%) và với năm 2000-2002 (4,1%). Số lượng người mù ước tính ở Việt Nam cũng giảm từ 443.706 trong năm 2000 xuống 370.640 trong năm 2007 và xuống 329.333 trong năm 2015. Tuy nhiên, sự giảm trong giai đoạn 2007-2015 ít hơn giai đoạn 2000-2007. Tuy nhiên, số lượng người trên 50 tuổi với thị lực kém 2 mắt năm 2007 là 1,570 triệu người đã tăng lên tới 2,1 triệu người trong năm 2015.

Năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt chiến lược quốc gia PCML giai đoạn 2020 và tầm nhìn 2030, với mục tiêu chung “tăng cường cơ hội tiếp cận của người dân với dịch vụ dự phòng, phát hiện sớm, điều trị và phục hồi chức năng mắt, giảm tỷ lệ cá bệnh mù lòa có thể phòng chống được, phấn đấu nhằm loại trừ các nguyên nhân chính gây mù lòa cho mọi người dân, đặc biệt hàng triệu người mù quyền được nhìn thấy như khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về mục tiêu thị giác 2020”.

Theo đó, mục tiêu cụ thế 2020, Việt Nam phấn đấu giảm tỷ lệ mù lòa xuống dưới 4,5 người/ 1.000 dân, trong đó giảm tỷ lệ mùa lòa ở người trên 50 tuổi suống dưới 16 người/1.000 dân; Tăng tỷ lệ phẫu thuật đục thủy tinh thể trên 2,5 người/1.000 dân; Tăng tỷ lệ người bệnh đái tháo đường được khám và theo dõi bệnh lý về mắt đạt 45%; Tăng tỷ lệ tật khúc xạ học đường được khám, phát hiện sớm, cung cấp dịch vụ khúc xạ và chỉnh kính tật khúc xạ đạt trên 70%. Bên cạnh đó thực hiện đồng bộ các giải pháp: Nâng cao nhận thức cộng đồng và củng cố mạng lưới về chăm sóc mắt; Xây dựng và hoàn thiện các chính sách PCML; Kiểm soát các nguyên nhân chính gây mù lòa; Tăng cường chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn cho các tuyến dưới; Hợp tác quốc tế huy động các nguồn lực cũng như kinh nghiệm trong PCML....

Nhân dịp Lễ mít-tinh hưởng ứng Ngày thị giác thế giới năm nay, Bệnh viện Mắt TW trang trọng tổ chức tôn vinh ghi nhận nghĩa cử cao đẹp 14 người trong năm 2018 đã hiến tặng giác mạc sau khi qua đời, trao tặng kỷ niệm chương cho các gia đình có người hiến tặng giác mạc.

Năm 2017 Ngân hàng Mắt, Bệnh viện Mắt TW thu nhận được 77 ca hiến tặng giác mạc từ các tỉnh Nam Định, Ninh Bình, Bắc Giang, Thái Bình, Thanh Hóa, Hải Dương, Hà Nội...

Từ đầu năm 2018 đến nay đã có 80 người hiến tặng giác mạc, đặc biệt là những trường hợp của bé Hải An, bé Vân Nhi khi qua đời đã hiến tặng giác mạc đã tạo được sự quan tâm của người dân, số lượng người đăng ký hiến tặng giác mạc ngày càng tăng lên.

Trong những năm gần đây, phong trào hiến tặng giác mạc ngày càng được chính quyền các cấp và người dân hưởng ứng sâu rộng. Hàng trăm người mù môi năm được ghép giác mạc từ những nghĩa cửa cao đẹp của những người qua đời hiến tặng giác mạc. Dù vậy, lượng giác mạc hiến tặng quá ít ỏi so với lượng người bị các bệnh lý giác chờ được ghép. Ước tính Việt Nam hiện có trên 200.000 người mù do bệnh lý giác mạc, cần được thực hiện phẫu thuật ghép giác mạc để tìm lại ánh sáng. Tại Bệnh viện Mắt Trung ương, danh sách người đăng ký chờ ghép giác mạc lên đến hàng nghìn người.

Xuân Hồng