Em Trần Lê Khanh, học sinh lớp 8A1 kể với chúng tôi, em được gia đình phát hiện bị cận thị từ hồi còn học tiểu học, khi đó mới chỉ 0,5 đi ốp nhưng em không đeo kính vì nghĩ rằng đeo kính sẽ làm mắt ngày càng tăng nặng hơn, thông tin này cũng được bố mẹ em chia sẻ và cho rằng đeo kính sẽ làm tăng độ cận thị (!?). Nhưng mắt của Khanh ngày càng mờ hơn, dù ngồi bàn thứ 2 mà em vẫn không nhìn thấy chữ trên bảng, việc chép bài trên lớp chủ yếu là lắng nghe qua đôi tai. Vừa qua Khanh được đoàn bác sỹ đến khám mắt và xác định em bị cận 3,0 đi ốp, và được tổ chức HKI và Viện Sevier Việt Nam chỉnh kính, tặng kính trên kết luận độ cận của bác sỹ. Khanh nói, em rất vui, giờ đây thấy rõ mọi người và chữ trên bảng, em cũng biết rằng chính việc không đeo kính là nguyên nhân dẫn tới tăng độ cận cũng như dễ gây ra biến chứng các bệnh lý khác về mắt. Khanh giờ đây hiểu rõ hơn phải chăm sóc và bảo về đôi mắt của mình như thế nào.
Không may mắn như Khanh, em Tòng Thị Biển học sinh lớp 9 trường THCS Phổng Lăng, huyện Thuận Châu là một gia đình nghèo, bố làm ăn xa, ở với mẹ và chưa bao giờ phải đi khám mắt. Cách đây 1 năm do mắt quá mờ, em nói với mẹ đưa em đi xuống tỉnh khám mắt, các bác sỹ kết luận em bị nhược thị do bị cận thị, đặc biệt mắt trái nhược thị nặng, cần phải điều trị lâu dài để phục hồi phần nào thị lực. Trong dịp này, em được đoàn bác sỹ khám xác định, cận thị do nhược thị, hướng dẫn cách tự tập luyện cũng như dùng kính đeo thường xuyên và theo dõi định kỳ để điều chỉnh thị lực. Với đôi kính mới đã giúp em nhìn rõ hơn.
Những trường hợp như em Khanh, em Biển là một trong hàng nghìn đối tượng được khám và tiếp cận dịch vụ chăm sóc tật khúc xạ thông qua chương trình thiện nguyện vì cộng đồng của tổ chức quốc tế HKI và Servier Việt Nam, mang tên “chương trình Childsight” triển khai trong năm học 2018-2019.
Theo ông Nguyễn Duy Hoàng, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Sơn La, chương trình là sự phối hợp giữ ngành y tế và ngành giáo dục Sơn La, với sự hỗ trợ tài trợ của Servier Việt Nam và tổ chức quốc tế HKI đã khám mắt sàng lọc hơn 10.000 học sinh trung học cơ sở và giáo viên tại 22 trường tại huyện Thuận Châu và TP. Sơn La. Đặc biệt chương trình đã tập huấn cho các giáo viên kỹ năng và kiến thức giúp phát hiện sớm tật khúc xạ học đường, từ đó phối hợp với gia đình đưa các em đến các cơ sở y tế chuyên sâu khám xác định, điều trị kịp thời. Chương trình đã đến Sơn La kịp thời, mang lại nhiều điều hữu ích, nhất là tình hình tật khúc xạ học đường ở Sơn La hiện nay đang có sự gia tăng nhanh chóng, trong khi nhận thức và kiến thức cộng đồng còn nhiều hạn chế.
Đánh giá về lý do chương trình triển khai tại Sơn La, ông Mathieu Phitoussi, Tổng giám đốc Servier Việt Nam, đơn vị tài trợ đồng hành chương trình Childsight cho rằng, Sơn La là một tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa, 82% dân số thuộc 11 dân tộc thiểu số khác nhau, qua khảo sát cho thấy ở đây thiếu nhân lực y tế có trình độ, thiếu trang thiết bị chuyên ngành, và chỉ 10 bác sỹ nhãn khoa phục vụ hơn 1 triệu người dân, mà chủ yếu các bác sỹ tập trung ở khu vực đô thị trung tâm. Bên cạnh đó, các dịch vụ chăm sóc thị lực của nhiều nhà trường chưa được triển khai bao giờ, cũng như ván để chăm sóc và bảo vệ đôi mắt ở đây đang đặt ra nhiều thách thức.
Bác sỹ CKI Nguyễn Tiến Quyền, Giám đốc Bệnh viện Mắt Sơn La cho biết, thông qua khám sàng lọc, chúng tôi đã phát hiện gần 2.000 các em mắc các tật khúc xạ và một số bệnh mắt khác. Theo chương trình Childsight, các em sẽ được tặng kính, được hướng dẫn và giáo dục các kiến thức chăm sóc và bảo vệ đôi mắt. Cũng từ chương trình này, Bệnh viện Mắt Sơn La được tặng nhiều trang thiết bị chuyên ngành khúc xạ, đào tạo một số cán bộ nhãn khoa chuyên sâu về tật khúc xạ, giúp cho việc nâng cao năng lực và dịch vụ khám khúc xạ tại Bệnh viện ngày càng hoàn hảo hơn.
Với những ý nghĩa thiết thực từ chương trình chăm sóc mắt học đường, cũng những hoạt động lý thú như tổ chức các cuộc thi vẽ tranh với chủ đề mắt sáng tới trường dành cho các em học sinh, giáo viên đã tạo nên sự hấp dẫn và cải thiện đáng kể đến chất lượng dạy và học mà chương trình đi qua. Song cũng đặt ra nhiều trăn trở mà bác sỹ Nguyễn Tiến Quyền chia sẻ: Trên cơ sở mô hình chăm sóc mắt học đường Childsight thiết thực này, làm sao để nhân rộng và duy trì thường xuyên tại các điểm trường? Bởi đôi mắt luôn cần nhận được quan tâm và chăm sóc thường xuyên. Trong mỗi bức tranh các vẽ gửi gắm những thông điệp: mắt em sáng, tương lai sáng là vì thế!
Xuân Hồng
|
Tật khúc xạ là nói về những tật về cận thị, viễn thị, loạn thị. Đối với tật khúc xạ ở trẻ em cần được phá hiện sớm, khám và xác định, đeo đúng số kính để điều chỉnh thị lực. Việc đeo kính để điều chỉnh các tật khúc xạ phải theo chỉ định của bác sỹ chuyên khoa mắt, và cần được khám định kỳ 6 tháng/1 lần.
Tật khúc xạ cần được phát hiện sớm và điều trị nếu không sẽ gây ra những biến chứng như nhược thị, lác, bong võng mạc, đục thủy tinh thể….dẫn tới mù lòa.
Đối với trẻ em, tật khúc xạ không được điều trị sớm dễ gây ra nhược thị, lác…dãn tới mù lòa, và việc điều trị kéo dài vô cùng khó khăn, tốn kém….
Hiện nay, Việt Nam có khoảng 3 triệu trẻ em 0-16 tuổi mắc các tật khúc xạ cần được chỉnh kính.
|